Υπάρχει η μυρωδιά της ευτυχίας; Του φόβου; Των άλλων συναισθημάτων; Και εάν ναι, μπορούμε να φτιάξουμε ένα τέτοιο άρωμα που όταν το μυρίζουμε θα γινόμαστε ευτυχισμένοι;
Επιστήμονες ανά την Ευρώπη πιστεύουν ότι κάτι τέτοιο είναι εφικτό και γι’ αυτό συμμετέχουν στο πρόγραμμα POTION της Ε.Ε.. Το πρόγραμμα προσπαθεί να βρει μια νέα θεραπευτική αντιμετώπιση για την καταπολέμηση της κατάθλιψης και άλλων ψυχικών διαταραχών. Η έρευνα εστιάζεται σε αρώματα δύο ισχυρών, αντίθετων συναισθημάτων, της ευτυχίας και του φόβου. Στόχος είναι η ανίχνευση των συγκεκριμένων μορίων και στη συνέχεια η σύνθεσή τους για τη δημιουργία ενός σπρέι που, για παράδειγμα, θα μπορεί να προκαλέσει ευτυχία στους ανθρώπους που αγωνίζονται να υπερβούν την κατάθλιψη.
Η σημασία της αίσθησης της όσφρησης για τον άνθρωπο, αλλά και για τα ζώα, έχει μελετηθεί πολλές φορές και από διάφορες οπτικές γωνίες. Είναι γνωστό ότι η αντίληψη της οσμής επηρεάζεται από τη φυσιολογική κατάσταση (για παράδειγμα όταν είμαστε πεινασμένοι), αλλά επίσης και ότι ορισμένες μυρωδιές μπορούν να προκαλέσουν συναίσθημα (για παράδειγμα όταν κάποια μυρωδιά μας φέρνει μνήμες). Κατά τον ίδιο τρόπο, ορισμένα πειράματα απέδειξαν ότι οι οσμές μπορούν να επηρεάσουν την ψυχολογική μας και ίσως ακόμη και τη φυσιολογική μας κατάσταση. Η τελευταία υπόθεση ενέπνευσε τους ανθρώπους του POTION, οι οποίοι επιθυμούν να βοηθήσουν ασθενείς που πάσχουν από ψυχιατρικές ασθένειες και ψυχικές διαταραχές.
Στόχος του POTION είναι να διερευνήσει την ουσιαστική κοινωνική αλληλεπίδραση, συνδυάζοντας τις νέες γνώσεις σχετικά με τη χημική σύνθεση των ανθρώπινων κοινωνικών χημειοσημάτων με μια νέα τεχνολογία βασισμένη στην όσφρηση, σχεδιασμένη να κατευθύνει την κοινωνική συμπεριφορά. Η έρευνα υποστηρίζεται από το πρόγραμμα της ΕΕ για τις Μελλοντικές και τις Αναδυόμενες Τεχνολογίες (FET). Ο συντονιστής, Έντζο Πασκουάλε Σκιλίνγκο, Καθηγητής Βιοϊατρικής στο ερευνητικό κέντρο Enrico Piaggo του Πανεπιστημίου της Πίζας, δήλωσε πρόσφατα σε μια συνέντευξή του:
«Το Potion είναι ένα ιδιαίτερα φιλόδοξο πρόγραμμα και συγκεντρώνει ένα ευρύ φάσμα εταίρων από διαφορετικό υπόβαθρο, από οκτώ ευρωπαϊκές χώρες. Η βάση δεξιοτήτων καλύπτει την κοινωνική ψυχολογία, την τεχνητή νοημοσύνη, τη βιοϊατρική, την ψυχιατρική και πάνω από όλα τη χημική ανάλυση, καθώς ο κύριος στόχος του έργου είναι να αναγνωρίσει τα χημικά μόρια που απελευθερώνονται από το σώμα και σχετίζονται με συγκεκριμένα συναισθήματα.»
Το τελικό αποτέλεσμα αναμένεται έως το 2023, καθώς στόχος του έργου POTION είναι να προτείνει νέα διάγνωση και θεραπεία για το άγχος, τις φοβίες και την κατάθλιψη με βάση τα χημειοσήματα. Επί του παρόντος, η ομάδα των ερευνητών προσπαθεί να διερευνήσει πώς οι οσμές του ανθρώπινου σώματος διαφέρουν όταν ένα άτομο αισθάνεται διάφορα συναισθήματα.
«Η μεγαλύτερη πρόκληση είναι ο εντοπισμός των μορίων που είναι υπεύθυνα για τα συναισθήματα. Φυσικά, υπάρχουν πολλά συναισθήματα, αλλά εστιάζουμε μόνο σε δύο – τον φόβο και την ευτυχία, που βρίσκονται και στα δύο άκρα της συναισθηματικής κλίμακας και γι’ αυτό τα επιλέξαμε. Στη μελέτη μας, αναλύουμε χημικά δείγματα ιδρώτα που λαμβάνονται από μασχάλες. Προσπαθούμε να εντοπίσουμε τα μόρια και ενδεχομένως να τα συνθέσουμε ώστε υπάρξει μια συσκευή, ένα σπρέι που να απελευθερώνει αυτές τις ουσίες και να μπορεί να προκαλέσει στους ανθρώπους τα ίδια συναισθήματα φόβου και ευτυχίας.»
Μια νέα πιθανή υποστήριξη στη θεραπευτική αγωγή για τις φοβίες, το κοινωνικό άγχος ή την κατάθλιψη θα έχει μεγάλο αντίκτυπο στην κοινωνία, καθώς ο αριθμός αυτών των ψυχικών διαταραχών αυξάνεται συνεχώς.
